Jubileusz 500-lecia Parafii w Kórniku
Pierwszą wzmianką o świątyni kórnickiej jest raport wizytacyjny z 1695 roku, z którego wynika że początek kościoła odnieść należy do 1437 roku. Dokument ten mówi następująco: „Kolegiata w Kurniku jest murowaną, kolacyi JW Działyńskich dziedziców Kurnika, fundacyi niegdyś Mikołaja Kanclerza i Wiszoty, proboszcza katedralnego poznańskiego i Łukasza Górków, dziedziców Kurnika, stryja i synowców, z roku 1437, nazajutrz po święcie św. Jakuba apostoła, jak dawne uczą regestra. Podług pierwszej erekcji nosił kościół ten tytuł N. Maryi Panny, Wszystkich Świętych i św. Bartłomieja apostoła.[…]”
Jubileusz 500-lecia parafii wypadał zatem na rok 1937. Jego organizatorem był ksiądz Mieczysław Matuszek (Matuschek) – ówczesny proboszcz kórnickiej parafii.
Uroczystość 500-lecia parafii poprzedzona była szeregiem inicjatyw i prac remontowych przeprowadzonych przez Matuszka. W broszurce o kórnickim kościele zatytułowanej „Pamiątka 500-lecia Kościoła i Parafii w Kórniku”, którą zredagował i wydał sam ksiądz Matuszek możemy przeczytać o jego dokonaniach:
Z okazji zbliżającego się jubileuszu 500-lecia należało pomyśleć o odnowieniu kościoła. Wszelkie zmiany architektoniczne były już wykończone. W miejscu starych, częściowo zamurowanych okien przy wielkim ołtarzu już od 1930 roku wstawiono piękne witraże, wykonane przez Polichromię w Poznaniu. Rozbudowano chór przez rozszerzenie go i wysunięcie naprzód. Zniwelowano posadzkę przy wejściu. Rozszerzono wejście do kaplicy Serca Jezusowego, zamurowując wejście do grobowca Zamoyskich znajdującego się pod tą kaplicą i przenosząc je na zewnątrz. Obie kaplice otrzymały piękne, stosowne witraże. Co zaś najważniejsze, osuszono kościół przez stałe wietrzenie go, umożliwione przez żelazne bramy, wprawione przy każdym wejściu.
Celem zebrania odpowiedniej kwoty na odnowienie kościoła jak i sprzętu kościelnego utworzył się komitet, który pod kierownictwem p. Dr. Hanelta, prezesa Akcji Katolickiej, bardzo energicznie począł gromadzić grosz do grosza. Fundacja „Zakłady Kórnickie” przeprowadziła naprawę tynków i dachu oraz zewnętrzną kanalizację celem odwodnienia terenu kościelnego, wymalowania kościoła podjął się p. Fel. Worsztynowicz. Odnowienie ołtarzy, ambony i chrzcielnicy przeprowadziła Fabryka sprzętów kościelnych św. Wojciecha w Poznaniu […]
Zacznijmy jednak od początku. Data rozpoczęcia remontu przypada na pierwszy kwartał 1936 roku. W tym okresie utworzył się Komitetu Odnowienia Kościoła, w skład którego wstąpili:
- Ks. Mieczysław Matuszek – proboszcz
- Dr. Jan Heneit – przewodniczący
- Jan Kraszkowski – zastępca przewodniczącego
- Ks. T. Ratajczak – skarbnik
- Teofil Wolniewicz
- Franciszek Ochowiak
- Ksawery Lehmann
- Stanisław Obiegałka
- Jan Laube
- Ludwik Tomczak
Obok Komitetu Odnowienia Kościoła powstał również Komitet Odmalowania Kościoła i Komitet Odbudowy Organ.
Przed rozpoczęciem prac Mieczysław Matuszek zlecił poznańskiemu fotografowi Romanowi Stefanowi Ulatowskiemu wykonanie dokumentacji zdjęciowej świątyni. Poniżej zdjęcie wykonane w przededniu renowacji w 1936 roku. Na fotografii wyraźnie widać, że kościół wymaga pilnego odmalowania.
Przygotowania do jubileuszu parafii i sam remont kościoła były bardzo kosztowne. Parafianie zostali poproszeni/zobowiązani przez proboszcza do realizowania wpłat na rzecz odnowy kościoła i jak zostało to ujęte w komunikacie „każdy parafianin złożył swą cząstkę mu wyznaczoną”. Ksiądz Matuszek w redagowanym przez siebie „Tygodniku Parafialnym Parafii Wszystkich Świętych w Kórniku” przez cały okres przygotowań do jubileuszu kwestował na rzecz odnowienia parafii, wzywając wiernych do składania danin jak i informując kto jaką kwotę przekazał.
Dnia 6 września 1936 roku w Tygodniu Parafialnym pojawiło się pierwsze podsumowanie działań proboszcza i parafian:
Długotrwałe kosztowne roboty przygotowawcze w kościele zostały ukończone: nowy tynk, dach przełożony, nowe okno nad chórem, fundamenty odnowione, kościół osuszony. Prace te dzięki wielkiej przychylności p. naczelnika Pacyńskiego, dużym nakładem patronki: Fundacji Zakłady Kórnickie wykonane były konieczne – inaczej po roku czy dwóch nasze malowanie czy złocenie zaczęłoby się psuć. Obecnie parafia przystępuje do właściwego swego zadania – do odmalowania wnętrza i i odnowienia ołtarzy i sprzętów […].
Koszt remontu oraz goniące terminy płatności stawały się jednak coraz trudniejsze do realizacji. Dnia 15 listopada 1936 w rubryce Wiadomości Parafialne „Tygodnika Parafialnego” pojawił się następujący komunikat:
W związku w trudną sytuacją finansową związaną z remontem, w roku 1936 i 1937 organizowane były różne kwesty:
Realizowany był również szereg inicjatyw mających wspomóc kasę parafialną w pracach restauracyjnych.
Pieniędzy nadal brakowało, jeszcze na niespełna pół roku przed Jubileuszem, w Tygodniku Parafialnym z dnia 3 stycznia 1937 został wystosowany następujący komunikat do parafian:
Ostatecznie prace udało się ukończyć na czas, choć niektóre zobowiązania ciągnęły się jeszcze przez kilka lat po zakończeniu renowacji.
W „Tygodniku Parafialnym Parafii Wszystkich Świętych w Kórniku” z dnia 20 czerwca 1937 roku , w części WIADOMOŚCI PARAFIALNE zamieszczony został program Jubileuszu.
Program Jubileuszowy
- 13.06 – 19.06 Misja (Franciszkanie)
- 19.06. reportaż wieczorny w Radio Polskim godz. 20-22 iluminacja miasta i Kościoła
- 20.06
- godzina 9:45 – powitanie J.Em.Ks. Prymasa na granicy miasta przez starostę. Wjazd Prymasa powozem (czwórka hr. Mielżyńskiego z Iwna) w otoczeniu banderii. Powitanie przed ołtarzem przez Ks. Proboszcza.
- godzina 10:00 suma pontyfikalna na Rynku przy historycznym ołtarzu króla Sobieskiego: Em.Ks. Kardynał Dr. Hlond
Kazanie: J.Eks.Ks. Biskup Okoniewski. Uroczyste Te Deum (w kościele) i błogosławieństwo - godzina 12:00 manifestacja religijna
Zagajenie – Prezes P.A.K. Dr. Hanelt, Referat – Dr. Błasiak z Pleszewa, Śpiew „My chcemy Boga” - godzina 13:00 koncert artystyczny na Rynku.
Od godziny 14-19 bezpłatne zwiedzanie parku (brama wejściowa przy szkole gospodarczej)
Od godziny 14:30 -19 bezpłatne zwiedzanie zamku
Od godziny 21-22 iluminacja Kościoła
Uwaga!
- organizacje zajmą swe miejsca w szpalerze o godzinie 9 według wskazówek p. Czachowskiego,
- dzieci szkolne całej parafii tworzą początek szpaleru,
- poczty sztandarowe wszystkich organizacji zajmą miejsca przed ołtarzem o godzinie 9:15,
- zachować ład i porządek i podporządkować się wskazówkom porządkowych,
- ubrać domy w całym mieście zielenią i chorągwiami,
- formanki zostawić na ulicy Stodolnej i Poznańskiej (od szkoły w dół),
- ulica Zamkowa będzie policyjnie zamknięta od godziny 10-13. Ruch kołowy odbywać się będzie: Kiciny – ul. Strzelecka – Targowisko,
- poczta używa w dni tym specjalnego stempla propagandowego,
- kioski pocztowe z telefonem mieścić się będą również u. p. Ellmanna, p. Kościańskiego i kawiarni Zamkowej czynne od godziny 8-18,
- generalna próba banderii w sobotę 19.06 o godzinie 16:30. Zbiórka koło Wójtostwa. Siodła otrzymać można na probostwie.
Zgodnie z przedstawionym programem dnia 12 czerwca (w przeddzień rozpoczęcia Misji) do Kórnika zawitali Franciszkanie. Poniżej fotografia wykonana przed budynkiem probostwa w Kórniku. Na zdjęciu Ojciec Pankracy – Franciszkanin z Pakości (drugi od lewej obok Matuszka) i Ojciec Józef – Franciszkanin z Wielunia (trzeci od lewej). Na zdjęciu widoczny również kórnicki wikary ksiądz Poczta (pierwszy z prawej).
W Kórniku przed kościołem od samego rana gromadziły się tłumy. Na powitanie dostojników kościelnych wyruszyła banderia konna.
Zdjęcie powyżej zostało wykonane przed Hotelem pod Białym Orłem Państwa Marciniaków. Na zdjęciu od lewej:
- … Garstkiewicz
- Feliks Kopankiewicz
- Józef …
Główny ołtarz Jubileuszowy stanął na placu przed kościołem na ścianach Pługu, przodem w kierunku ratusza.
Uroczystościom przewodził Jego Eminencja ks. Kardynał August Hlond (na pierwszym planie w środku) oraz Jego Ekscelencja Ksiądz Biskup Stanisław Wojciech Okoniewski (z prawej strony obok Hlonda).
Podsumowanie swoich działań Matuszek opisał z następujący sposób:
Dzisiaj kościół odnowiony w szacie odświętnej obchodzi swój pięćsetny jubileusz. Zaiste parafianie z dumą spoglądać mogą na dzieło wielkie, którego dokonali w czasie kryzysu gospodarczego. Tym droższą niech im będzie ta świątynia, w której od 500 lat tyle tysięcy parafian, ojców i praojców czerpali siłę i moc do walki z przeciwnikami ciała i duszy. Gdy dzisiaj rozpoczynamy drugie pięćsetlecie wśród złowrogich pomruków wrogów Boga i Kościoła, wśród krwawych już tu i tam zmagań wierzących i bezbożników, niech nam daje niezwyciężonej siły ta świadomość, że dzieła Bożego żadna potęga złamać nie może, bo kościół na opoce Piotrowej zbudowany „a bramy piekielne go nie zwyciężą”
Poniżej zdjęcie wykonane po remoncie
Dwa lata później, w 1939 roku, wkrótce po wkroczeniu Niemców do Kórnika, ksiądz Mieczysław Matuszek został zatrzymany. Zmarł 05.05.1942 w obozie koncentracyjnym w Dachau.
Cześć Jego Pamięci!
Niemal 80 lat po wielkim remoncie przeprowadzonym przez proboszcza Matuszka, kościół kórnicki znowu jest w potrzebie. Obecny proboszcz ksiądz Grzegorz Zbączyniak prowadzi szereg prac związanych z naprawą murów, spękań, osuszeniem fundamentów, renowacją mebli kościelnych. Prowadzone są składki na remont naszej świątyni, ponieważ wiele prac musi zostać wykonanych i zapłaconych już teraz. Przed nami w dalszej przyszłości Jubileusz 600-lecia Parafii, w dużej mierze od nas zależy czy będzie on równie uroczysty jak ten z 1937 roku.
